भोटिङ टुल्स अनि नेपालमा अनलाइन मतदान विधिको प्रयोग

– गणेश पुमा चिन्तन जेनजी आन्दोलनपछिको असहज परिस्थितिलाई ट्रयाकमा ल्याउन नेपालको संविधानकै एक छेउमा टेकेर अन्तरिम सरकार गठन भएको छ। अन्तरिम सरकार गठनसँगै तत्कालीन प्रतिनिधिसभा विघटन गरी निर्वाचन मिति तोकिएको छ। निर्वाचनको मिति घोषणासँगै निर्वाचन आयोग यसको तयारीमा जुटिसकेको छ। तर्क जसरी गरे पनि हुन्छ। तर विगतका सरकारहरूबाट नेपाली जनता असन्तुष्ट थिए भन्‍ने कुरा घाम […]

पुरै पढ्नुहोस्

यति धेरै दल दर्ता हुँदा जेनजी पार्टीको छैन अत्तोपत्तो

– गणेश पुमा चिन्तन जेनजी आन्दोलनपछि निर्वाचन आयोगमा दल दर्ताको लहर उर्लेको देखिन्छ। दैनिक दर्जनौजसो समूह दल दर्ताका लागि सोधपुछ गर्न निर्वाचन आयोग पुग्दछन्। नागरिकमा राजनीतिक चेतना अभिवृद्धि भएको हो कि भन्‍ने भान पनि हुन्छ। तर, राजनीतिक मौसम आफूहरूको अनुकुल देखिएको बखत दल दर्ता गरेर त्यसको लाभ प्राप्‍त गर्ने चाहना हो जस्तो पनि देखिन्छ। स्थानीयस्तरमा […]

पुरै पढ्नुहोस्

खुवालुङको पहिलो अङ्कमा प्रकाशित पुमा भाषाको लेख “पुमा फागु”

पुमा फागु         

पुरै पढ्नुहोस्

पुमा भाषामा बारका नाम

पुमा लादो ले नङ् (पुमा भाषामा बारका नाम) पुमा नेपाली अङ्ग्रेजी नाम्ले आइतबार Sunday लादिप्ले सोमबार Monday खामले मङ्‌गलबार Tuesday सक्मुले बुधबार Wednesday पारुले बिहीबार Thursday रुवाले शुक्रबार Friday पुङ्‌ले शनिबार Saturday

पुरै पढ्नुहोस्

बेलायतमा किरात पुमा राईहरूले बार्षिक भेटघाट तथा साकेला मनाए

पूर्व मेजर श्री भुपजित पुमा राई किरात पुमा राई तुप्खाबाङ्खाला बेलायतको पाचौं कार्यसमितीको पहिलो साधरण सभा तथा चौधौ बार्षिक भेटघाट कार्यक्रम शनिबार गत ०३ जुन २०२३ को दिन किरात राई हाउस गेम्बल्स लेनमा सम्पन्न भ्यबताको साथ सम्पन्न भयो । बार्षिक रुपमा हुने यो भेटघाट कार्यक्रम कोभिड १९ को ১महामारीपछि Covid Relief रुपमा मनाउने निर्णय गरि […]

पुरै पढ्नुहोस्

पुमा राई : पाछा विभाजन

गणेश पुमा चिन्तन पुमा जातिमा पाछाको अर्थ र महत्व ठूलो छ । पाछाको सामान्य अर्थ खोज्ने हो भने ‘पा’ को अर्थ बाबु र ‘छा’ को अर्थ छोरा भन्ने लाग्छ । पा छा अर्थात बाबुको छोरा । तर पुमा जातिमा पाछाको अर्थ बृहत छ । यसअर्थमा पाछा शब्दले  किरातीहरुको पूर्वजको सन्तान समूहलाई खुलाउदछ । लोककथा तथा […]

पुरै पढ्नुहोस्

पुमा राई : उत्पत्ति, विकास र बसोबास

गणेश पुमा चिन्तन पुमा जातिको उत्पत्ति र विकास सम्बन्धी स्पष्ट लिपीवद्ध इतिहास पाउन सकिएको छैन । तर यस सम्बन्धी आख्यान र लोककथाहरू भने प्रशस्त मात्रामा चलनचल्तीमा रहेका छन् । तिनै लोककथा र केही छिटफुट अनुसन्धानात्मक ऐतिहासिक विश्लेषणहरूबाट प्राप्त तथ्यहरू यस लेखमा प्रस्तुत गरिएको छ । किरात चाङफेवाहाङ वंशका यङलुहोङ (यलम्बर) इशापूर्व तेश्रो सताब्दी तिर नेपाल […]

पुरै पढ्नुहोस्

कोरोनाको मनोवैज्ञानिक त्रासबाट बालबालिकालाई कसरी बचाउने ?

रीता लम्साल कोरोना संक्रमणबाट बच्न मास्क लगाउने, समय–समयमा साबुनपानीले हात धुने वा स्यानिटाइजरको प्रयोग गर्ने र भौतिक दुरी कायम गर्ने विषयमा अधिकांस जानकार छन्। अभिभावकले पनि आफ्ना स–साना छोराछोरीलाई जनस्वास्थ्यका यी मापदण्डका विषयमा जानकारी गराउने र व्यवहारमा उतार्ने काम गरिरहेको पाइन्छ। तर, कोरोना संक्रमणको विषयमा बालबालिकाको उमेर र उनीहरुको मनस्थिती अनुसार कतिसम्म र कसरी सूचना […]

पुरै पढ्नुहोस्

स्थानीय पाठ्यक्रम निर्माणमा स्थानीय विषयवस्तुको सम्बोधन

रमाकान्त शर्मा नेपालको संविधानले माध्यमिक तहसम्मको शिक्षाको अधिकार तथा दायित्व स्थानीय तहलाई सुम्पिएको छ । संविधानको मर्मअनुसार शिक्षाको व्यवस्थापन गर्नु भनेको माध्यमिक तहसम्मको शिक्षा व्यवस्थित गर्न आवश्यक ऐन, नियम निर्माण गर्ने, स्रोत साधनको व्यवस्था गर्ने, शैक्षिक योजना र पाठ्यक्रम निर्माण गर्ने, विद्यार्थीको मूल्याङ्कन गर्ने तथा परीक्षाहरू सञ्चालन गर्ने, प्रमाणपत्र जारी गर्ने, शैक्षिक कार्यक्रमको समीक्षा तथा अध्ययन, […]

पुरै पढ्नुहोस्

किरात पुमा राईहरूको तथ्याङ्‌क सङ्‌कलन गर्न आवश्यक

बिनोद पुमा राई । वि.सं. २०६८ को जनगणनाको तथ्याङ्‌कअनुसार पुमाहरूको कुल जनसङ्ख्या ६,६८६ रहेको पाइन्छ । अबको जनगणना २०७८ मा धेरै हुनेछ भन्ने आशा छ । पहिलाको जनगणनामा पुमा राई नलेखेर राई अथवा पाछाहरू मात्र लेखेर थोरै जनसङ्‌ख्या देखिएको  हुनसक्छ । अर्को कुरा १० बर्ष भित्र केही न केही बढेको पनि हुन्छ। अबको जनगणनामा नभुल्नु […]

पुरै पढ्नुहोस्