नेपाल एक बहुभाषी राष्ट्र हो । यहाँ १ सय २३ भाषा बोलिन्छन् भन्‍ने पुरानो तथ्य छ । तर गतवर्ष भाषा आयोगले थप ८ वटा भाषाहरूको पहिचान दिदै जम्मा १ सय ३१ वटा भाषाहरू बोलिने तथ्य सार्वजनिक गरेको छ । तैपनि अझ थुप्रै भाषाहरू पहिचानमा नआएको कुरा भाषाविद्हरू बताउँछन् ।  नेपालको भौगोलिक एकीकरण भएपछि एक जाति एक भाषाको अवधारणा विकास भएसँगै नेपालका विभिन्‍न भाषाहरू लोप हुन थालेको पाइन्छ । कतिपय भाषाहरू लोप भैसके भने बाँकी धेरैजसो भाषाहरू पनि लोप हुने अवस्थामा छन् ।

भाषा राष्ट्रको बहुमूल्य गहना हो । त्यसैले हरेक भाषाको संरक्षण गर्नु राज्यको कर्तव्य हो । साथै हरेक समुदायले आफ्नो भाषा संरक्षण र संवर्द्धन गर्नु अपरिहार्य रहन्छ ।  वि.सं. २०४६ सालसम्म राज्य व्यवस्थाले नै भाषा उत्थान र भाषिक संरक्षणको क्रियाकलापलाई कुनै न कुनै तवरबाट रोक लगाएको पाइन्छ । तर नेपालमा गणतान्त्रिक राज्य व्यवस्थाको सुरुवात भएसँगै सबै जातिले आ-आफ्नै भाषाको संरक्षणसम्बन्धी क्रियाकलाप गर्न पाउन् व्यवस्था छ ।

यसै सिलसिलामा पुमा भाषाको उत्थान, संरक्षण र सम्वर्द्धनका लागि पनि पुमा समुदायले विभिन्‍न क्रियाकलाप तथा कार्यक्रमहरू गर्दै आइरहेको छ ।  पुमा समुदायको बाहुल्यता रहेका क्षेत्रहरूमा पुमा भाषाको पुस्तक ऐच्छिक विषयको रूपमा पठनपाठन गराउने कार्यक्रम समेत अगाडि बढाएको देिखन्छ । यसै सन्दर्भमा पुमा समुदायले पुमा भाषाको गन्तीलाई समेत पुनर्निर्माण गर्दै सार्वजनिक प्रयोगमा ल्याएको छ । विभिन्‍न भाषाविद् तथा भाषाशास्त्रीहरूको सल्लाह र सुझाबलाई अनुसरण गर्दै पुमा समुदायले वैज्ञानिक तवरबाट आफ्नो गन्ती तालिका सार्वजनिक गरेको छ । सो गन्ती तालिका यसप्रकारको रहेको छ-

पुमा भाषामा गन्ती तालिका

अङ्‌कशब्दमाअङ्‌कशब्दमाअङ्‌कशब्दमाअङ्‌कशब्दमा
1अक्2अस3सुम्4चुक्
5छित्6छेत्7सेत्8रेत्
9लेत्10झुप्11झुप्‍अक्12झुप्‍अस
13झुप्सुम्14झुप्चुक्15झुप्‌छित्16झुप्छेत्
17झुप्सेत्18झुप्‍रेत्19झुप्लेत्20लुप्
21लुप्‍अक्22लुप्‍अस23लुप्सुम्24लुप्चुक्
25लुप्‌छित्26लुप्छेत्27लुप्सेत्28लुप्‍रेत्
29लुप्लेत्30सुप्31सुप्‍अक्32सुप्‍अस
33सुप्सुम्34सुप्चुक्35सुप्‌छित्36सुप्छेत्
37सुप्सेत्38सुप्‍रेत्39सुप्लेत्40चुप्
41चुप्‍अक्42चुप्‍अस43चुप्सुम्44चुप्चुक्
45चुप्‌छित्46चुप्छेत्47चुप्सेत्48चुप्‍रेत्
49चुप्लेत्50छिप्51छिप्‍अक्52छिप्‍अस
53छिप्सुम्54छिप्चुक्55छिप्‌छित्56छिप्छेत्
57छिप्सेत्58छिप्‍रेत्59छिप्लेत्60छेप्
61छेप्‍अक्62छेप्‍अस63छेप्सुम्64छेप्चुक्
65छेप्‌छित्66छेप्छेत्67छेप्सेत्68छेप्‍रेत्
69छेप्लेत्70सेप्71सेप्‍अक्72सेप्‍अस
73सेप्सुम्74सेप्चुक्75सेप्‌छित्76सेप्छेत्
77सेप्सेत्78सेप्‍रेत्79सेप्लेत्80रेप्
81रेप्‍अक्82रेप्‍अस83रेप्‍सुम्84रेप्चुक्
85रेप्‌छित्86रेप्छेत्87रेप्सेत्88रेप्‍रेत्
89रेप्लेत्90लेप्91लेप्‍अक्92लेप्‍अस
93लेप्सुम्94लेप्चुक्95लेप्‌छित्96लेप्छेत्
97लेप्सेत्98लेप्‍रेत्99लेप्लेत्100हुप्
भोङ् - हजार,  डुङ् - लाख,  पाङ् - करोड,  राङ् - अर्ब, फोङ् - खर्ब

 

जवाफ लेख्नुहोस्

तपाईँको इमेल ठेगाना प्रकाशित गरिने छैन। अनिवार्य फिल्डहरूमा * चिन्ह लगाइएको छ